Trong những năm qua, ngành bao bì đã có nhiều đóng góp quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam. Ngành này được cho là sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển của thương mại điện tử, và các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã tham gia.

TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI DỊCH COVID-19 ĐẾN NGÀNH BAO BÌ VIỆT NAM

Theo FiinGroup, bao bì là một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất tại thị trường Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng 13,4%/năm trong giai đoạn 2015-2020. Nhìn chung, thị trường vật liệu đóng gói được chia thành các phân khúc khác nhau bao gồm giấy và bìa cứng, nhựa, kim loại, thủy tinh, gỗ, dệt may và các vật liệu phù hợp khác như xốp, da… Phần lớn doanh thu bán hàng thuộc về phân khúc nhựa, bao bì giấy và thùng carton đạt trên 80%.

Đại dịch Covid-19 đã có những tác động tích cực và tiêu cực đến ngành sản xuất bao bì của Việt Nam, từ đó tạo ra nhiều cơ hội và thách thức tiềm ẩn cho các doanh nghiệp trong ngành . Giống như trong nhiều ngành công nghiệp khác, đại dịch Covid-19 đã tạo ra sự gián đoạn lớn trong lĩnh vực đóng gói do các biện pháp khóa cửa, hạn chế đi lại và thiếu lao động.

Ngành bao bì của Việt Nam có thể được phân thành các nhóm sản phẩm và vật liệu đóng gói. Xét theo nhóm hàng, các ngành hàng tiêu dùng, dược phẩm, chăm sóc sức khỏe, thương mại điện tử tăng trưởng mạnh, kéo theo nhu cầu về loại bao bì này tăng cao. Mặt khác, nhu cầu về bao bì cho các sản phẩm cao cấp và công nghiệp có xu hướng giảm.

Bởi vật liệu đóng gói, bao bì dẻo là một trong những lĩnh vực ít bị ảnh hưởng nhất vì bao bì thực phẩm chiếm tỷ trọng cao và được bảo quản tốt. Bao bì nhựa cứng cũng đã có hiệu quả tốt trong lĩnh vực thực phẩm và đồ uống. Do nhu cầu ngày càng lớn về bao bì các sản phẩm phụ trợ, bán hàng trực tuyến và phân phối trực tiếp, và sự tăng trưởng trong hoạt động xuất khẩu, đặc biệt đối với các ngành có tỷ trọng xuất khẩu cao như dệt may, da giày, thủy sản, linh kiện, thiết bị điện tử, vv, phân khúc giấy bao bì, hộp giấy, thùng carton phát triển mạnh mẽ.

Bao bì kim loại cũng đang có kết quả khả quan khi người tiêu dùng chuyển sang bảo quản thực phẩm dài hạn do hậu quả của đại dịch. Bao bì thủy tinh đã bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa khách sạn và nhà hàng, và chỉ được bù đắp ở một mức độ nào đó bằng doanh số bán lẻ đồ uống cao hơn. Ở phân khúc cao cấp, bao bì thủy tinh đã bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm lớn nhu cầu từ ngành mỹ phẩm.

DOANH NGHIỆP VIỆT NAM THUA KÉM SO VỚI NƯỚC NGOÀI

Mặc dù ngành bao bì Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng tăng trưởng cao nhưng các doanh nghiệp bao bì Việt Nam dường như đang bị lấn lướt trong cuộc cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài. Nếu tình hình không thay đổi, rất có thể các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ mất thị phần trong nước, mà giá trị từ thị trường xuất khẩu cũng sẽ rơi vào tay các nhà đầu tư nước ngoài.

Hiện nay, có rất nhiều doanh nghiệp tham gia vào thị trường bao bì với các chủng loại sản phẩm khác nhau như giấy, nhựa, màng kim loại, chai nhựa PET,… Cũng có sự phân chia rạch ròi giữa doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp kinh doanh bao bì có thương hiệu. Ví dụ, hầu hết thị phần chai PET đều do các thương hiệu lớn như Nhựa Tân Tiến hay Nhựa Rạng Đông nắm giữ. Đối với sản phẩm bao bì giấy cho ngành sữa, thị phần do Tetra Pak (Thụy Điển) hoặc Combibloc (Đức) nắm giữ do yêu cầu công nghệ cao.

Một trong những thách thức mà ngành bao bì Việt Nam phải đối mặt là công nghệ chưa đủ tiên tiến và các doanh nghiệp chưa thể tham gia vào chuỗi giá trị và tạo ra lợi nhuận bền vững.

Đánh giá về sự phát triển của ngành bao bì Việt Nam thời gian qua, ông Nguyễn Ngọc Sang – Chủ tịch Hiệp hội Bao bì Việt Nam (VIPAS) cho rằng, đây là một trong những ngành phát triển mạnh, nhất là khi nhu cầu tiêu dùng trong nước ngày càng tăng. Ngành bao bì tăng trưởng bình quân trên 10%/năm. Hiện Việt Nam có hơn 900 nhà máy sản xuất bao bì, khoảng 70% trong số đó được đặt tại các tỉnh phía Nam.

Ngoài ra, theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam, những năm gần đây, ngành bao bì nhựa cũng phát triển mạnh với tốc độ tăng trưởng bình quân hơn 25% / năm. Bao bì nhựa phát triển mạnh do ngành thực phẩm tăng trưởng tốt. Doanh nghiệp đã đầu tư dây chuyền công nghệ mới và cung cấp ra thị trường nhiều loại bao bì cao cấp, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn vệ sinh thực phẩm.

DỰ BÁO NGÀNH

Nguồn lực toàn cầu suy giảm, dân số tăng, sức tiêu dùng của tầng lớp trung lưu gia tăng và sự phát triển của thương mại điện tử qua nền tảng di động cùng với các “xu hướng lớn” khác sẽ là thách thức chưa từng có đối với ngành bao bì.

Với việc một phần ba lượng lương thực được sản xuất cho con người trên toàn cầu bị thất thoát hoặc lãng phí, tương đương với 1,3 tỷ tấn hàng năm, thế giới phải đối mặt với yêu cầu cấp bách là giảm lãng phí thực phẩm. Đây là lúc mà công nghệ đóng gói có thể cho thấy tầm quan trọng của nó.

Bao bì đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo quản các sản phẩm thực phẩm và đồ uống. Tuy nhiên, khi công nghệ ngày càng phát triển và người tiêu dùng ngày càng hiểu biết và tinh tế hơn thì thiết kế bao bì cũng trở nên quan trọng không kém chức năng của nó. Để cạnh tranh thành công, các công ty thực phẩm cần phải tìm ra những cách độc đáo để làm cho mối liên hệ cảm xúc giữa người tiêu dùng và thương hiệu trở nên mạnh mẽ hơn, và bao bì là một cách.

Theo: VietnamCredit