Trong năm 2020, xuất khẩu thủy sản gặp rất nhiều khó khăn trước những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, đặc biệt là trong giai đoạn những tháng đầu năm. Theo đó, riêng trong 6 tháng năm 2020, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản chỉ đạt 3,6 tỷ USD, giảm 7,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, ghi nhận sự sụt giảm mạnh của các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc và EU trong bối cảnh các nước triển khai hàng loạt biện pháp nhằm kiểm soát dịch Covid-19, cộng với việc Hàn Quốc và Trung Quốc là 2 quốc gia bùng phát dịch lớn nhất trong những tháng đầu năm.
Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp thủy sản vẫn nỗ lực vượt khó, triển khai nhiều biện pháp để duy trì nguồn nguyên liệu, duy trì sản xuất, đáp ứng nhu cầu khách hàng trong bối cảnh mới. Những nỗ lực của các doanh nghiệp cùng với việc kiểm soát tốt dịch bệnh Covid-19 ở Việt Nam và đặc biệt là tác động tích cực của Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ 1/8/2020 đã góp phần quan trọng giúp cho ngành thủy sản đứng vững trong đại dịch và có xu hướng phục hồi nhẹ trong nửa cuối năm 2020 và đạt mức đỉnh 919 triệu USD vào tháng 10/2020 cho dù tình hình dịch bệnh trên toàn cầu vẫn diễn biến rất phức tạp.
Nhờ vậy, tính chung trong cả năm 2020, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 8,41 tỷ USD, chỉ còn giảm 1,51% so với năm 2019, chiếm 2,97% tổng trị giá xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. Mặc dù kết quả xuất khẩu không đạt được như kế hoạch nhưng đây vẫn là kết quả khá tích cực và cho thấy sự nỗ lực của toàn ngành trong bối cảnh thương mại toàn cầu chịu ảnh hưởng tiêu cực từ dịch Covid – 19.
Trong năm 2021, nhiều khả năng xuất khẩu thủy sản sẽ tăng trở lại trong bối cảnh dịch bệnh được kỳ vọng sẽ được kiểm soát tốt hơn trước diễn biến tích cực của việc triển khai vaccine phòng bệnh, kéo theo nhu cầu tiêu thụ thủy sản sẽ tăng trở lại cộng với các doanh nghiệp tiếp tục tận dụng hiệu quả các FTA, đặc biệt là EVFTA. Dự báo, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam năm 2021 có thể đạt 9 tỷ USD, tăng 7% so với năm 2020, trong đó tăng chủ yếu ở hai mặt hàng chủ lực là tôm và cá tra.
Xét về cơ cấu xuất khẩu:
Trong năm 2020, xuất khẩu các chủng loại thủy sản chính như cá tra, cá ngừ, chả cá và bạch tuộc đều giảm so với năm 2019. Tuy nhiên xuất khẩu tôm, mực, cá khô và cua tăng khá mạnh so với năm 2019.
Trong đó, tôm là chủng loại thủy sản được xuất khẩu nhiều nhất của Việt Nam trong năm 2020 và đây cũng là chủng loại duy nhất đạt tốc độ tăng trưởng trong nhóm 5 chủng loại thủy sản thủy sản xuất khẩu hàng đầu. Trong năm 2020, xuất khẩu tôm chiếm 20,31% về lượng và 43,91% về trị giá trong tổng xuất khẩu thủy sản. Trong khi đó, cá tra chiếm 39,01% về lượng và 17,72% về trị giá; cá ngừ chiếm 6,89% về lượng và chiếm 7,7% về trị giá; chả cá chiếm 8,05% về lượng và 3,99% về trị giá; mực chiếm 2,61% về lượng và 3,57% về trị giá; nghêu chiếm 1,84% về lượng và 0,82% về trị giá xuất khẩu thủy sản năm 2020. Cụ thể:
+ Năm 2020, xuất khẩu tôm đạt 411,28 nghìn tấn với trị giá 3,69 tỷ USD, tăng 6,72% về lượng và tăng 11,07% về trị giá so với năm 2019, chiếm 20,31% về lượng và chiếm 43,91% về trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Trong đó xuất khẩu tới Mỹ nhiều nhất, chiếm 19,8% về lượng và 23,46% về trị giá. Đây là sản phẩm chủ lực trong cơ cấu mặt hàng xuất khẩu thủy sản. Số liệu thống kê cho thấy, xuất khẩu tôm tăng trưởng mạnh ở mức 25% trong tháng 9 và tháng 10, sang tháng 11 tiếp tục tăng trưởng ở mức 28% đạt 395 triệu USD và tăng 7,8% trong tháng 12/2020 so với cùng kỳ năm trước lên 293,6 triệu USD.
+ Năm 2020, cá tra được xuất khẩu tới 105 thị trường, chiếm 39% về lượng và chiếm 17,72% về trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, đạt 790 nghìn tấn với trị giá 1,49 tỷ USD, giảm 10,64% về lượng và giảm 25,43% về trị giá so với năm 2019. Do nhu cầu suy yếu nên giá cá tra liên tục giảm trong những tháng đầu năm 2020 và có xu hướng hồi phục trong giai đoạn cuối năm. Tính chung trong cả năm 2020, giá xuất khẩu trung bình cá tra của Việt Nam đạt 1,88 USD/kg, giảm 0,37 USD/kg so với năm 2019.
+ Năm 2020, xuất khẩu cá ngừ đạt 139,6 nghìn tấn với trị giá 647,49 triệu USD, giảm 9,03% về lượng và giảm 9,64% về trị giá so với năm 2019, chiếm 6,89% về lượng và chiếm 7,7% về trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Trong đó, giá xuất khẩu trung bình cá ngừ đạt 4,637 USD/kg, giảm 0,03 USD/kg so với năm 2019.
Về thị trường xuất khẩu:
Trong năm 2020, xuất khẩu thủy sản tới Mỹ, Anh, Australia, Canada, Nga tăng khá mạnh so với năm 2019. Trong khi xuất khẩu thủy sản tới Nhật Bản, Trung Quốc, EU, Hàn Quốc giảm nhẹ so với năm 2019. Xuất khẩu thủy sản tới ASEAN, Brazil, Colombia, UAE giảm khá mạnh so với năm 2019. Ngoài ra, xuất khẩu thủy sản tới một số thị trường mới nổi có kết quả tốt nhất là Papua New Guinea, Thụy Sỹ, Ecuador và Argentina.
+ Đối với thị trường Mỹ, đây tiếp tục là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam trong năm 2020 với kim ngạch đạt 1,6 tỷ USD, tăng 10,4% so với năm 2019, chiếm 19,3% tỷ trọng trên tổng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.
+ Đối với thị trường EU, trong năm 2020, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU giảm 5,4% so với năm 2019, chỉ đạt 956,2 triệu USD, chiếm 11,4% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Xuất khẩu thủy sản sang EU giảm mạnh trong giai đoạn đầu năm và tăng nhẹ vào quý III/2020 nhờ dịch Covid-19 được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, trong những tháng cuối năm 2020, tốc độ cải thiện của xuất khẩu thủy sản sang EU đã bị “chững lại” đáng kể từ giữa quý IV/2020 – giai đoạn dịch bệnh tái bùng phát mạnh mẽ trên toàn khối EU, khiến hàng loạt quốc gia buộc phải áp đặt các biện pháp phong tỏa, làm suy giảm cầu tiêu dùng và khiến kinh tế EU có nguy cơ suy thoái trở lại. Bên cạnh đó, việc Anh rời khỏi EU năm 2020 khiến cho thị trường EU không còn thuộc nhóm những thị trường có trị giá xuất khẩu thủy sản trên 1 tỷ USD trong năm 2020. Tuy nhiên năm 2021 sẽ là một năm mà thủy sản xuất khẩu của Việt Nam có nhiều cơ hội vượt qua mốc 1 tỷ USD ở thị trường EU. Căn cứ cho sự kỳ vọng này là các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam không còn bỡ ngỡ với các quy định hưởng ưu đãi từ EVFTA như những tháng cuối năm 2020.
Theo: VietnamCredit
- Xem thêm thông tin chi tiết và phân tích chuyên sâu về báo cáo ngành Thủy sản Việt Nam tại: https://vietnamcredit.com.vn/products/industries/wholesale-of-food_684#G