Tăng trưởng năng lượng tái tạo toàn cầu
Hiện nay, sản lượng thủy điện của thế giới đạt 4.222 TWh, tương đương tỷ trọng 60,1% (giảm so với mức 98,1% năm 1965). Điện sinh khối có sản lượng tăng trưởng nhẹ nhưng tỷ trọng ngày càng giảm. Điện gió và điện mặt trời, với sản lượng lần lượt là 1.429 TWh và 724 TWh, đóng góp 20,3% và 10,3% vào hệ thống điện tái tạo toàn cầu. Trong giai đoạn 2010 – 2019, sản lượng điện gió và điện mặt trời của thế giới tăng lần lượt 3,12 và 20,47 lần.
Các nguồn năng lượng tái tạo đóng góp trung bình 15,7% cho hệ thống điện toàn cầu. Mỹ và Trung Quốc ghi nhận tỷ trọng năng lượng tái tạo lần lượt là 16,7% và 14,9%. Tại Đông Nam Á, Việt Nam dẫn đầu cuộc đua phát triển nguồn năng lượng tái tạo với tỷ trọng 15,2% trong hệ thống điện quốc gia, trong khi Thái Lan, Malaysia và Philippines lần lượt ghi nhận tỷ lệ 6,2%, 6% và 10,5%. Như vậy, Việt Nam hiện đang có lợi thế tốt để bứt phá trong cuộc đua năng lượng tái tạo (NLTT) so với các nước trong khu vực nhờ các chính sách thúc đẩy trong thời gian qua.
Tổng công suất điện quốc gia năm 2020 của Việt Nam đạt 69.258 MW, trong đó hai nguồn điện lớn nhất là nhiệt điện than và thủy điện chiếm tỷ trọng lần lượt là 29,5% và 29,9%. Như vậy, nhiệt điện vẫn là nguồn chính để giải quyết nhu cầu tiêu thụ điện ở Việt Nam. Công suất điện mặt trời đạt 16.640 MW, chiếm 24% tổng công suất hệ thống điện quốc gia.
Tiềm năng năng lượng tái tạo của Việt Nam
Ước tính đến năm 2030, nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam có thể lên tới 551,3 TWh, trong khi đến năm 2045, con số này có thể tăng lên 977 TWh, tương ứng mức tăng 123% và 296% so với nhu cầu hiện nay.
Cơ cấu nguồn năng lượng mà Chính phủ đề xuất thể hiện rõ định hướng tập trung vào nguồn năng lượng tái tạo thông qua việc tăng tỷ trọng các nguồn điện như điện gió từ 1% lên 22% (2020-2045), giảm phụ thuộc vào nhiệt điện than và thủy điện. điện năng (giảm từ 29,6% và 30% năm 2020 xuống 18% và 9,3% năm 2045).
Dự thảo Quy hoạch điện VIII nhận thấy sự thay đổi trong nhu cầu nhiệt điện than, với cơ cấu sản xuất điện này sẽ cắt giảm từ 43% xuống 27% vào năm 2030. Ngoài ra, chi phí nhập khẩu than và dầu cũng tăng mạnh trong 5 năm qua cũng khiến chi phí đầu vào sản xuất tăng cao.
Năm 2020, sản lượng thủy điện vừa và lớn của Việt Nam đạt 17.930 MW trên tổng công suất khả dụng là 20.000 MW, trong khi sản lượng của thủy điện nhỏ là 3.200 MW (tổng công suất là 6.000 MW). Về tổng thể, ngành thủy điện đã hoàn thành khai thác 81% tiềm năng.
Trái ngược với nhiệt điện than và thủy điện, điện mặt trời và điện gió là hai lĩnh vực năng lượng điện được nhà nước ưu tiên đầu tư phát triển. Trong đó, nâng tỷ trọng điện mặt trời lên lưới quốc gia từ 4% (theo Quy hoạch điện VII) lên 17% (theo dự thảo Quy hoạch điện VIII) vào năm 2025, tương đương tăng gấp 4 lần so với với kế hoạch ban đầu.
Căn cứ vào điều kiện khí hậu của Việt Nam, điện gió và điện mặt trời là hai mảng năng lượng tái tạo có tiềm năng khai thác lớn nhất trong ngắn hạn cũng như dài hạn.
Tổng công suất toàn ngành điện gió ước đạt 379.505 MW, trong đó điện gió trên bờ chiếm 57% tổng công suất toàn ngành. Cụ thể, miền Trung được đánh giá có tiềm năng khai thác cao nhất, với diện tích đất phù hợp để khai thác là 25.707 km2 và tiềm năng khai thác là 131.103 MW, tiếp đến là miền Nam với diện tích và công suất lần lượt là 14.438 km2 và 73.635 MW.
Như vậy, năng lượng tái tạo đang được coi là giải pháp và xu hướng tất yếu của ngành năng lượng Việt Nam hiện nay. Khi các nguồn nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ ngày càng cạn kiệt, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, quốc gia nào cũng phải đẩy mạnh tái cơ cấu ngành năng lượng theo hướng sạch và bền vững.
Theo: VietnamCredit
