Tác động đến xuất khẩu và nhập khẩu nhựa
Sản phẩm nhựa của Việt Nam hiện có mặt tại 160 thị trường trên toàn cầu. Theo báo cáo của Bộ Công Thương về xuất – nhập khẩu năm 2021 của Việt Nam, mặc dù chịu tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 nhưng ngành nhựa Việt Nam vẫn đạt kim ngạch xuất khẩu 4,93 tỷ USD, tăng 34,9% so với năm 2020.
Các nhà sản xuất nhựa của Việt Nam tiếp tục nhận được ngày càng nhiều đơn đặt hàng từ EU. Nhựa xuất khẩu sang thị trường EU năm 2021 đạt 557,68 triệu USD, tăng 21,73% so với năm 2020.
Các chuyên gia của Trung tâm WTO và Thương mại Quốc tế – VCCI đánh giá, ngành nhựa Việt Nam nhận được nhiều điều kiện thuận lợi khi xuất khẩu sang EU. Ngành có khả năng cạnh tranh tốt ở các dòng sản phẩm như bao bì và đồ gia dụng. Nhiều công ty tại Việt Nam đã đầu tư vào công nghệ tốt hơn để sản xuất các sản phẩm đáp ứng được yêu cầu cao của EU và các thị trường khó tính tương tự khác.
Nhựa của Việt Nam có những lợi thế khác so với các đối thủ khác. Sản phẩm nhựa từ Việt Nam có giá cạnh tranh hơn do nguồn nhân lực dồi dào, giá rẻ. Ngoài ra, các sản phẩm được hưởng thuế suất ưu đãi GSP của EU. Việc tiếp cận vật liệu tái chế giá rẻ ở Việt Nam cũng dễ dàng hơn do chính sách quản lý nhập khẩu nhựa tái chế của nước này vẫn còn tương đối thông thoáng.
Với EVFTA có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, tất cả các sản phẩm nhựa của Việt Nam xuất khẩu sang EU đều được hưởng thuế 0%. Trong số các nước ASEAN, chỉ có Singapore là có FTA với EU. Tuy nhiên, xuất khẩu nhựa của nước này sang EU không đáng kể. Như vậy, EVFTA sẽ mang lại cho các sản phẩm nhựa của Việt Nam một lợi thế cạnh tranh đáng kể khi tiếp cận thị trường EU. Việc được hưởng thuế suất 0% vào thị trường EU là một lợi thế hiếm có nước nào khác có được.
Ngành nhựa Việt Nam cũng được hưởng lợi khi nhập khẩu từ EU. Trong khi xuất khẩu thành phẩm sang thị trường này, Việt Nam nhập khẩu nguyên liệu và bán thành phẩm nhựa từ EU để phục vụ sản xuất và xuất khẩu nhựa và các sản phẩm khác như điện tử, dệt may, da giày, v.v.
Trong khi đó, ngành nhựa của EU lại phát triển nhiều về nguyên liệu và thành phẩm. Nó được phản ánh trong cơ cấu xuất khẩu đồng đều của EU.
Thách thức đối với ngành nhựa
Bên cạnh những cơ hội, EVFTA cũng đặt ra những khó khăn cho ngành nhựa Việt Nam. Để được hưởng các ưu đãi thuế quan của FTA, sản phẩm nhựa của Việt Nam phải đáp ứng các quy tắc xuất xứ của Hiệp định. Quy tắc xuất xứ của các sản phẩm nhựa trong EVFTA là chuyển đổi theo nhóm, với mức độ linh hoạt 20% hoặc nguyên liệu không có xuất xứ lên đến 50% trong quá trình sản xuất.
Để đáp ứng quy định này, các doanh nghiệp nhựa chỉ được sử dụng một phần nguyên liệu ngoài EU/Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, nguyên liệu nhựa của Việt Nam chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc và một số nước châu Á khác nên việc đáp ứng quy tắc xuất xứ này sẽ là một thách thức đối với các công ty của Việt Nam.
Ngoài ra, các quy định và thị hiếu của người tiêu dùng cũng là điều các nhà xuất khẩu Việt Nam cần cân nhắc. Bởi vì bên cạnh các quy định nhập khẩu chính thức của EU, các doanh nghiệp còn phải đáp ứng các quy định và yêu cầu cụ thể của các nhà nhập khẩu EU, vì một số nhà nhập khẩu sẽ yêu cầu nhiều nhà xuất khẩu nhựa hơn phải được chứng nhận ISO TC6. Một thách thức khác là người tiêu dùng EU sẽ chỉ chọn các sản phẩm nhựa được làm từ chất liệu và kích thước mà họ thích.
Chẳng hạn đối với thị trường Bắc Âu, bà Nguyễn Thị Hoàng Thùy – Tham tán thương mại Việt Nam tại Thụy Điển (kiêm nhiệm Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy, Latvia) – cho rằng thách thức chính đối với nhựa Việt Nam là vấn đề phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. . Các nước Bắc Âu nổi tiếng với việc tiêu thụ các sản phẩm thân thiện với môi trường và bền vững, đặc biệt là Thụy Điển – với lượng nhập khẩu lớn hàng năm. Người tiêu dùng ở đây sẵn sàng trả giá cao cho những sản phẩm thân thiện với môi trường và bền vững. Trong khi đó, Việt Nam không có đủ nguồn lực và kinh nghiệm để quản lý những vấn đề này.
Ngoài ra, các nhà sản xuất nhựa Việt Nam cũng cần lưu ý đến nguy cơ gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại, cạnh tranh, tăng chi phí cho doanh nghiệp từ các cam kết đến phát triển bền vững trong EVFTA, v.v.
EU là một thị trường khó tính và đã có nhiều đối thủ cạnh tranh vì đây là thị trường tiềm năng cho tất cả các nước xuất khẩu. Do đó, theo các chuyên gia, để thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường này, các doanh nghiệp nhựa phải nâng cao năng lực cạnh tranh, chú trọng đầu tư máy móc thiết bị, đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm, v.v.
Theo: VietnamCredit
