Người Việt Nam chi tiêu trung bình khoảng 31 nghìn tỷ đồng mỗi năm cho các sản phẩm thuốc lá, và tổng thiệt hại cho xã hội là 54 nghìn tỷ đồng một năm.

TỔNG QUAN THỊ TRƯỜNG THUỐC LÁ VIỆT NAM

Cũng như các nước trên thế giới, ngành công nghiệp thuốc lá Việt Nam đã và đang cạnh tranh gay gắt. Tại Việt Nam, hàng năm có hơn 134.300 người chết vì các bệnh do thuốc lá gây ra. Theo Điều tra toàn cầu về thuốc lá ở người trưởng thành (GATS 2015), Việt Nam nằm trong số 15 quốc gia có số người hút thuốc lớn nhất thế giới. Tỷ lệ hút thuốc ở nam là 45,3%.

Người Việt Nam chi tiêu trung bình khoảng 31 nghìn tỷ đồng mỗi năm cho các sản phẩm thuốc lá và tổng thiệt hại cho xã hội là 54 nghìn tỷ đồng một năm. Tuy nhiên, Công nghiệp Thuốc lá Việt Nam vẫn là một ngành quan trọng trong nền kinh tế, tạo ra 15.000 việc làm mỗi năm; đồng thời đóng góp cho ngân sách nhà nước gần 14 nghìn tỷ đồng/năm.

Thị trường thuốc lá Việt Nam đứng thứ 32 trên thế giới về khối lượng thị trường. Năm 2020, doanh thu từ thị trường thuốc lá Việt Nam ước tính đạt 2.937 triệu USD (tương đương 68 nghìn tỷ đồng) với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) giai đoạn 2020-2023 là 2,4%. Trong đó, thuốc lá hút là mặt hàng có tiềm năng tăng trưởng cao nhất với tốc độ CAGR là 10,2%, tiếp đến là thuốc lá điện tử với tốc độ CAGR là 6,1%.

Năm 2019, Việt Nam xuất khẩu 142 triệu USD thuốc lá điếu (tương đương 3,3 nghìn tỷ đồng) sang các thị trường Singapore, Trung Quốc và Philippines.

Nhà nước độc quyền sản xuất các sản phẩm thuốc lá tại Việt Nam. Hiện có 16 doanh nghiệp Việt Nam sản xuất thuốc lá, chịu sự quản lý của các cơ quan nhà nước khác nhau và nhà nước nắm tỷ lệ chi phối trong vốn điều lệ của các doanh nghiệp này.

Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba) thuộc Bộ Công Thương đang thống lĩnh ngành với thị phần 67%, dẫn đầu toàn ngành về phân khúc sản phẩm trung cấp. Doanh thu của Vinataba liên tục tăng qua các năm. Doanh thu năm 2017 là 25.681 tỷ đồng, năm 2018 là 26.200 tỷ đồng và năm 2019 là 25.257 tỷ đồng.

Ngoài ra, thị trường thuốc lá Việt Nam còn có sự tham gia của 2 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là Vinasa Cần Thơ (liên doanh giữa Philip Morris Inc và Vinataba) và British American Tobacco.

DỰ BÁO NGÀNH

Ngành công nghiệp thuốc lá của Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng do giá cả tăng do chính phủ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt trong khi chi phí sản xuất có thể không đổi. Ngoài ra, doanh thu của ngành ước tính sẽ lớn hơn năm 2019 khi Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 01/2020 / TT – BCT. Theo đó, thuế nhập khẩu thuốc lá nguyên liệu sẽ tăng 5,2%.

Đồng thời, ngành công nghiệp thuốc lá Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Với việc hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, áp lực cạnh tranh trong ngành sẽ ngày càng gia tăng trên thị trường nội địa và thị trường xuất khẩu. Vấn nạn buôn lậu thuốc lá rất khó xử lý khi lợi nhuận buôn lậu lên tới 400%. Với sự xuất hiện của Thuốc lá điện tử, việc kiểm soát buôn lậu càng khó khăn hơn do nhu cầu sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng tăng và các thủ đoạn buôn lậu thuốc lá điện tử ngày càng tinh vi hơn.

Hiện nay, các quy định lỏng lẻo và chế tài nhẹ đã dẫn đến việc sử dụng và buôn bán thuốc lá không được kiểm soát. Giá một bao thuốc ở Việt Nam dao động từ 6.000 đồng đến 20.000 đồng. Điều này đưa Việt Nam thuộc nhóm 15 quốc gia có giá thuốc lá rẻ nhất thế giới theo WHO.

Nguyên nhân có thể do thuế thuốc lá ở Việt Nam chỉ bằng 35% giá bán lẻ, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới là 56%. Luật cũng đã có quy định về việc cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá tại các điểm bán lẻ nhưng vẫn còn nhiều vi phạm khó xử phạt.

Bên cạnh đó, theo quy định của pháp luật, hành vi hút thuốc lá nơi công cộng có thể bị phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng. Tuy nhiên, mức phạt trên là chưa thỏa đáng và hoạt động thanh tra còn rời rạc khiến tình trạng vi phạm này vẫn diễn ra thường xuyên.

Theo: VietnamCredit